Ərdoğan: Türkiyə Yeni Bir Səhifə Açdı
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan,
PKK tərəfindən dörd onillik silahlı mübarizədən sonra
silahsızlanma prosesinə başlamasından sonra ölkənin tarixində yeni bir dövrə qədəm qoyduğunu bəyan edib. Təqribən 40 mindən çox insanın həyatına son qoyan bu uzunmüddətli münaqişənin sonuna yaxınlaşdığı qeyd olunur. Şənbə günü öz partiyası – Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) toplantısında çıxış edən Ərdoğan, "terror bəlası sonlanma prosesinə daxil oldu" deyib.
Silahların məhv edilməsi: Tarixi Addım
Ərdoğan sözlərinə əlavə edib ki, "onilliklərlə davam edən kədər, göz yaşları və sıxıntı sona çatdı. Türkiyə dünəndən etibarən bu səhifəni çevirdi." Prezident "Bugün yeni bir gündür; tarixdə yeni bir səhifə açıldı. Bu gün böyük, güclü Türkiyənin qapıları tamamilə açıldı," ifadələrini işlədib. Cümə günü İraqın şimalındakı mağarada 30
PKK üzvü öz silahlarını yandıraraq Türkiyəyə qarşı silahlı kampaniyalarına son qoymaq istiqamətində son dərəcə simvolik bir addım atdılar. Bu hadisə bölgədə gərginliyin azalması üçün böyük ümidlər yaradır.
PKK-dan rəsmi bəyanat
Cümə günü keçirilən mərasimdə
PKK-nın yüksək rütbəli rəsmisi Bese Hozat, İraqın şimalındakı Kürd bölgəsində, Süleymaniyədən 60 km (37 mil) şimal-qərbdə yerləşən Dukan şəhərindəki Jasana mağarasında bəyanat oxuyaraq qrupun silahsızlanma qərarını elan etdi. O, "Yaxşı niyyət və qətiyyət addımı olaraq silahlarımızı sizin iştirakınızla könüllü olaraq məhv edirik," deyib. Bu addım uzun illərin mübarizəsinə son qoyma iradəsini nümayiş etdirir.
Öcalanın çağırışı və gələcək proses
1984-cü ildən bəri Türkiyə dövləti ilə silahlı münaqişədə olan
PKK, bu ilin may ayında uzun müddətdir həbsdə olan lideri Abdullah Öcalanın ictimai çağırışından sonra tam
silahsızlanma və fəaliyyətinə son vermə qərarı verib. Öcalan bu həftənin əvvəlində, iyun ayında Fırat Xəbər Agentliyinə bağlı qruplar tərəfindən qeydə alınan videoda, silahsızlanma addımını "silahlı münaqişə mərhələsindən demokratik siyasət və hüquq mərhələsinə könüllü keçid" kimi qiymətləndirib və bunu "tarixi qazanc" adlandırıb. Gələcəkdə Türkiyə, İraq və
İraq Kürdüstanı arasında sıx koordinasiya ilə müəyyən edilmiş yerlərdə əlavə tərkisilah əməliyyatlarının aparılması gözlənilir. Bu proses regionda dayanıqlı sülhün bərqərar olmasına töhfə verəcək.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Tərksilah prosesinin uğurlu olması üçün, məqalədə ətraflı bəhs olunmayan, lakin mühüm olan Kürdistan bölgəsinin sosial-iqtisadi inkişafına diqqət yetirilməsi, həmçinin yerli əhalinin siyasi və mədəni hüquqlarının genişləndirilməsi istiqamətində ciddi addımların atılması zəruridir. Bu, təkcə Türkiyə hökumətinin deyil, beynəlxalq təşkilatların da birgə səylərini tələb edən mürəkkəb və uzunmüddətli bir prosesdir. Yalnız silahların susması deyil, həm də ədalətli və bərabər bir gələcəyə inamın yaradılması vacibdir. Əks halda, tərksilah addımı yalnız səthi bir həll olaraq qalacaq və gələcəkdə yeni gərginliklərə səbəb ola bilər. Bu baxımdan, tərksilah prosesini müşahidə edəcək müstəqil beynəlxalq bir müşahidə qrupunun yaradılması da faydalı ola bilər.
Şərhinizdə qaldırdığınız suallar haqlıdır, lakin Kolumbiya təcrübəsini tamamilə rədd etmək də doğru olmaz. Hər iki ölkənin özünəməxsus şəraitləri olsa da, silahsızlanma proseslərində ümumi strategiyalar və öyrəniləcək dərs olacaq cəhətlər mütləqdir. Türkiyənin siyasi, sosial və mədəni fərqlilikləri ilə yanaşı, PKK-nın silahsızlanması təkcə bir ölkənin daxili məsələsi deyil, həm də regional sabitlik baxımından əhəmiyyət kəsb edir. Kolumbiyadakı kimi, Türkiyədə də bu prosesin uğurlu olması üçün çoxşaxəli yanaşma, cəmiyyətin bütün təbəqələrinin iştirakı və beynəlxalq dəstək vacibdir. Sadəcə fərqlərə fokuslanmaq əvəzinə, bu fərqlilikləri nəzərə alaraq, uğurlu modellərdən ilham almaq və özümüzə uyğunlaşdırmaq daha məhsuldar olardı.
Tərksilah prosesinin uğurlu olması üçün, məqalədə qeyd olunmayan, Kürdistan bölgəsinin sosial-iqtisadi inkişafına daha çox diqqət yetirilməli, yerli əhalinin siyasi və mədəni hüquqlarının genişləndirilməsi üçün ciddi tədbirlər görülməlidir. Bu, həm Türkiyə hökumətinin, həm də beynəlxalq təşkilatların birgə səylərini tələb edən uzunmüddətli və mürəkkəb bir prosesdir. Yalnız silahların susması deyil, ədalətli və bərabər bir gələcəyə dair inamın yaradılması vacibdir. Əks halda, tərksilah prosesi yalnız səthi bir həll olaraq qalacaq və gələcəkdə yeni münaqişələrə yol aça bilər. Bu baxımdan, tərksilah prosesini müşahidə edəcək müstəqil beynəlxalq bir müşahidə qrupunun yaradılması da mühüm bir addım olardı.
Şərh Yaz