Dünyanın ən güclü pasportları: 20 ildən sonra zirvə dəyişdi

Qlobal Pasport Reytinqində Avropa Geriləyir

Avropa Birliyi ölkələri qlobal reytinqdə güclü mövqelərini qoruyaraq diqqət çəksələr də, bu dəfə ilk sıradakı Asiya dövlətlərinin gerisində qalıblar. Almaniya, İtaliya, Lüksemburq və İspaniya kimi Avropa ölkələri 188 fərqli ölkəyə viza tələb etmədən səyahət imkanı ilə dördüncü sıranı bölüşürlər. Tarixinin ən aşağı səviyyəsinə enən Birləşmiş Krallıq isə səkkizinci sırada qərarlaşıb.

ABŞ 20 İL SONRA İLK DƏFƏ ZİRVƏDƏN DÜŞDÜ

Reytinqdə diqqət çəkən əsas məqamlardan biri Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) son 20 ildə ilk dəfə olaraq ilk onluqdan kənarda qalması oldu. Hazırda ABŞ vətəndaşları 180 ölkəyə vizasız səyahət edə bilir ki, bu da onları Malayziya ilə birlikdə 12-ci sıraya yerləşdirir. Üstəlik, ABŞ-ın yalnız 46 ölkə vətəndaşına viza tələb etmədən giriş icazəsi verməsi onu Henley Açıqlıq İndeksində 77-ci sıraya endirib.

Bu geriləmənin arxasında ABŞ prezidenti Donald Trampın yenidən tətbiq etdiyi viza məhdudiyyətlərinin təsiri olduğu vurğulanır. Dr. Christian H. Kaelin qeyd edir ki, bu eniş sadəcə bir reytinq dəyişikliyi deyil, qlobal mobillik və yumşaq güc balansında köklü bir dəyişikliyin əlamətidir. Kaelinin fikrincə, açıqlıq və əməkdaşlığı mənimsəyən ölkələr irəliləyərkən, keçmiş imtiyazlarına güvənənlər geri qalır.

2025-Cİ İLİN ƏN YÜKSƏK PASPORT GÜCÜNƏ MALİK ÖLKƏLƏRİ AÇIQLANDI

Henley Pasport İndeksinə görə, 2025-ci ildə dünyanın ən güclü pasportları aşağıdakı kimi sıralanıb:

1. Sinqapur (193 ölkə)
2. Cənubi Koreya (190)
3. Yaponiya (189)
4. Almaniya, İtaliya, Lüksemburq, İspaniya, İsveçrə (188)
5. Avstriya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İrlandiya, Niderland (187)
6. Yunanıstan, Macarıstan, Yeni Zelandiya, Norveç, Portuqaliya, İsveç (186)
7. Avstraliya, Çexiya, Malta, Polşa (185)
8. Xorvatiya, Estoniya, Slovakiya, Sloveniya, BƏƏ, Birləşmiş Krallıq (184)
9. Kanada (183)
10. Latviya, Lixtenşteyn (182)

TÜRKİYƏ PASPORT GÜCÜNDƏ GERİLƏYİR

Türk pasportu 113 ölkə və istiqamətə vizasız səyahət imkanı versə də, ölkə əsaslı sıralamada 102-ci yerdədir. Siyahının texniki quruluşuna görə, bir çox ölkə eyni sıranı paylaşdığı üçün Türkiyə 51-ci sırada görünür. Lakin ölkə sayı baxımından Türkiyənin reytinqi əhəmiyyətli dərəcədə geriləyir. 2023 və 2024-cü illərdə Türkiyə 94-cü yerdə idi.

ÇİN-İN YÜKƏLİŞİ, ABŞ VƏTƏNDAŞLARININ YENİ TƏLƏBATLARI

Pasport gücünü sürətlə artıran ölkələrdən biri də Çindir. 2015-ci ildə 94-cü sırada olan Çin, 2025-ci ildə 64-cü sıraya yüksələrək, təkcə son bir ildə 30 ölkəyə daha vizasız səyahət hüququ təmin edib. Bu da onu Henley Açıqlıq İndeksində 65-ci sıraya daşıyıb. Ekspertlər Çinin strateji açıqlığı sayəsində qlobal təsirinin artdığını bildirirlər.

ABŞ-ın qlobal mobillikdəki enişi, ölkə daxilində də yeni tendensiyaların yaranmasına səbəb olub. Henley & Partners məlumatlarına görə, amerikalılar arasında ikiqat vətəndaşlıq və ya yaşayış icazəsi axtarışı rekord səviyyəyə çatıb. 2025-ci ildə investisiya yolu ilə vətəndaşlıq müraciətlərində ən böyük qrupu amerikalılar təşkil edib. Yalnız ilin ilk üç rübündə edilən müraciətlərin sayı, 2024-cü ilin bütününü 67 faiz ötüb.

Temple Universitetinin Hüquq Fakültəsinin professoru Peter J. Spiro qeyd edir ki, Amerika cəmiyyətində çoxvətəndaşlıq artıq normallaşmış bir haldır və sosial mediada tez-tez eşidilən “ikiqat vətəndaşlıq yeni Amerika arzusudur” ifadəsi bu dəyişikliyi mükəmməl şəkildə xarakterizə edir. Bu tendensiya, ABŞ vətəndaşlarının qlobal mobillik imkanlarına verdiyi əhəmiyyətin artdığını göstərir.

24 saat